Erasmus+

O tym jak to nowoczesne narzędzie, tworzone przez internacjonalny zespół specjalistów, pomoże pokonać trudności zawodowe, rozwijać się w karierze oraz poradzić sobie z wyzwaniami zawodowymi w rozmowie z dr hab. Agnieszka Szplit, prof. UJK z Wydziału Pedagogiki i Psychologii, która ze strony Uniwersytetu Jana Kochanowskiego w Kielcach jest kierownikiem międzynarodowego projektu Digital TA.

 

Jak doszło do tego, że Wydział Pedagogiki i Psychologii oraz Instytut Literaturoznawstwa i Językoznawstwa UJK zostały częścią projektu?

Wydział Pedagogiki i Psychologii został zaproszony do projektu przez lidera projektu Universidad Europea del Atlántico z Hiszpanii. Mieliśmy bliższe kontakty zawodowe już od pewnego czasu, choćby dzięki wspólnym projektom o innej tematyce, ale z udziałem UJK. Po zaproponowaniu partnerstwa projektowego wspólnie opracowaliśmy wniosek, a w trakcie jego tworzenia, w związku z wyłaniającymi się kolejnymi zadaniami, do zespołu dołączyła Pani dr Anna Szczepanek – Guz z Instytutu Literaturoznawstwa i Językoznawstwa UJK.

 

Jak duża jest potrzeba stworzenia takiej profesjonalnej platformy dla środowiska nauczycielskiego i na czym ona polega?

W całej Europie jest wielka potrzeba wspomagania początkujących nauczycieli w rozwiązywaniu problemów pojawiających się na początku kariery zawodowej. Jak wskazują badania, również te, które przeprowadziliśmy w ramach projektu Digital TA, we wszystkich krajach partnerskich jednym z najważniejszych powodów porzucenia zawodu w ciągu pierwszych lat pracy jest brak pomocy w radzeniu sobie z codziennością i zadaniami w szkole. Praca nauczyciela jest bardzo złożona i wymaga szerokich umiejętności, a wielu początkujących pedagogów ma trudności z wykorzystaniem wiedzy nabytej w czasie studiów w swoich działaniach w klasie. Czują nadmiar obowiązków, przyrost oczekiwań względem ich pracy i umiejętności, brak codziennego wsparcia. Dlatego początki w zawodzie są dla nich niezmiernie stresujące i zniechęcające, a w efekcie prawie połowa nauczycieli odchodzi z pracy w ciągu pięciu lat od jej rozpoczęcia. Jednym ze sposobów rozwiązania tych problemów jest tworzenie tzw. sieci współpracy, w skład których wchodzą instytucje kształcące nauczycieli, naukowcy i pracownicy ośrodków doskonalenia zawodowego, ale i sami nauczyciele. W planie rozwoju europejskiego obszaru edukacji Komisja Europejska zakłada tworzenie tak zwanych Akademii Nauczycielskich w ramach projektów Erasmus+. I nasz projekt jest właśnie jednym z tych 11, które uzyskały grant w pierwszej edycji tego programu. Platforma, którą tworzymy to duża innowacja. Pracujemy nad elektronicznym modelem mentoringu dla poczatkujących nauczycieli. Można by tak swobodniej powiedzieć nad „systemem samopomocy nauczycielskiej” i „systemem wzbudzania samorefleksji”. To narzędzie oparte na pomocy koleżeńskiej, chęci dzielenia się własnymi doświadczeniami i szukania przyjaciół na słabszą chwilę.

Nauczyciele często potrzebują szybkiego rozwiązania problemu, choć takie nie jest możliwe do zdobycia. Można jednak radzić się koleżanek i kolegów „po fachu”, dowiedzieć się co inni zrobili w podobnej sytuacji, zaczerpnąć inspirację. Nasza platforma ułatwia takie działania i do tego poszerza krąg tych relacji. Nauczyciele mogą tworzyć własną grupę wsparcia z innymi nauczycielami początkującymi, mentorami i doświadczonymi pedagogami z Europy. Ułatwia to oczywiście sztuczna inteligencja, która tłumaczy wszystko na 5 języków używanych w krajach partnerskich – Polski, Hiszpanii, Belgii, Czech i Irlandii.

 

Czy to jakaś nowoczesna forma forum dyskusyjnego, czy narzędzie oferujące jeszcze inne korzyści?

Muszę to wyraźnie podkreślić, że platforma tworzona w ramach projektu Digital TA  to nie tylko narzędzie do budowy grupy koleżeńskiej. Takich jest już obecnie dużo. Bardzo ważnym elementem platformy jest wzbudzanie samorefleksji nad własnym działaniem i pracą, pobudzanie nauczycieli do samodzielności w kierowaniu własnym rozwojem. Jest to absolutnie konieczne po to, aby początkujący pedagog i wychowawca stał się kiedyś doświadczonym, refleksyjnym praktykiem, może też mentorem i osobą wspierającą innych nauczycieli. Na platformie przygotowaliśmy system zadań „prowadzących przez refleksję”. To odpowiednie pytania, treści do przemyślenia, wątki do samodzielnego opisania czy kwestie do poszukania w różnych źródłach. Próbujemy pomóc nauczycielom początkującym w zrozumieniu własnych celów, tego, co im potrzebne w rozwoju zawodowym i jakie mają możliwości, a także jak samodzielnie przebrnąć przez cały proces poszukiwania optymalnego, pasującego im samym rozwiązania. Wydaje mi się, że ważne jest również to, że włączamy do projektu już studentów ostatnich lat studiów nauczycielskich. To grupa, która za chwilę stanie przed tablicą i odczuje te problemy, o których wspomniałam wcześniej. Lepiej więc „zapobiegać niż leczyć” i wykształcić tak przyszłych nauczycieli, aby uodpornili się nieco na trudy pracy w szkole, potrafili radzić sobie sami, ale i współpracując z innymi.

              

  

Ilu młodych stażem nauczycieli skorzystało już z takiej formy wsparcia zawodowego?

W tej chwili prowadzimy pilotaż platformy, przebudowujemy moduły, dodajemy nowe zadania i treści. Pilotażem objęliśmy grupę około 500 osób ze wszystkich krajów.

 

Czy różnice w systemie edukacyjnym pomiędzy krajami, które biorą udział w projekcie nie są przeszkodą w stworzeniu nowoczesnych narzędzi dla wszystkich nauczycieli?

Kiedy zaczynaliśmy współpracę dokładnie nad tym samym się zastanawialiśmy. Jednak, po zapoznaniu się z literaturą naukową we wszystkich krajach partnerskich i po przeprowadzonych badaniach porównawczych okazało się, że niezależnie od systemu nauczyciele mają te same bolączki. Oczywiście musieliśmy niekiedy podejmować decyzje „uśredniające” (jak w przypadku stażu pracy nauczycieli, których określimy mianem „poczatkujących”) lub szczegółowo definiować pewne pojęcia. W trakcie już samej pracy na platformie różnice się zacierają. Ponadto w trakcie prac okazało się, że nauczyciele z krajów partnerskich, a nawet z innych, dalekich, bo pilotaż był robiony np. w Argentynie, mają te same problemy i potrzeby.

       

 

 

Jakie korzyści płyną dla naszego uniwersyteckiego środowiska akademickiego z udziału w projektach międzynarodowych?

To z pewnością temat na kolejny wywiad, nie da się tego krótko ująć, bo korzyści są bardzo duże. Ale z perspektywy pedagogicznej, bo ta mnie najbardziej interesuje, współpraca międzynarodowa poszerza nasze horyzonty myślenia i działania. Pokazuje sposoby rozwiązywania naszych problemów edukacyjnych, pozwala na inne, często świeże spojrzenie na to, co się dzieje u nas. Nasze obserwacje i wiedza zdobyta podczas działań projektowych pozwalają na modyfikowanie programów kształcenia przyszłych nauczycieli, podwyższenie jakości kształcenia czy jego upraktycznienia, regularne aktualizowanie naszej wiedzy, którą przekazujemy dalej. Uczy też tolerancji w stosunku do innych ludzi, ich sposobów rozumienia świata, myślenia czy działania, co jest bardzo ważne dla przyszłych pedagogów, wychowawców czy nauczycieli. Dla pracowników naukowych, a przynajmniej dla mnie, kontakty międzynarodowe pozwalają na zaspokojenie ciekawości poznawczej, głodu wiedzy, ułatwiają badania naukowe. Zawsze jest też „wartość dodana”, czyli relacje interpersonalne, które budujemy w trakcie wspólnych trudnych zadań i nieprzespanych nocy spędzonych na dyskusjach. Taki zaprzyjaźniony zespół będzie na pewno łatwiej angażował się w kolejne działania, przygotowywał kolejne wnioski o granty, pisał artykuły do czasopism. A to przełoży się, miejmy nadzieję, na wyższą pozycje UJK w rankingach uniwersytetów czy podczas akredytacji.

 

Czy współpraca międzynarodowa między członkami projektu będzie kontynuowana w ramach kolejnych przedsięwzięć? Czy są już jakieś plany na przyszłość? A może przed Państwem są już zaplanowane kolejne konkretne międzynarodowe projekty?

Tak, współpraca na pewno będzie kontynuowana. Już w czasie trwania tego projektu przygotowaliśmy dwa kolejne wnioski w innych konkursach. Teraz na Wydziale Pedagogiki i Psychologii przygotowujemy dużą konferencję międzynarodową. I nasi partnerzy projektowi też na niej się pojawią jako prelegenci.

 

Dziękujemy za rozmowę.

 

W ramach realizacji projektu Digital TA od grudnia 2024 roku trwa pilotaż platformy stworzonej jako model mentoringu dla początkujących nauczycieli. W projekcie biorą udział nauczyciele i naukowcy z Polski – z Wydziału Pedagogiki i Psychologii UJK w Kielcach, Instytutu Literaturoznawstwa i Językoznawstwa UJK, Świętokrzyskiego Centrum Doskonalenia Nauczycieli w Kielcach, Belgii, Irlandii, Czech i Hiszpanii.